معرفی و نشر آثار ابن‌سینا اراده‌ای ملی می‌خواهد
آیین بزرگداشت
ابن‌سینا و جشن تولد او که همه ساله در صبحگاه اول شهریور و روز پزشک برپا می‌شد،
امسال در شامگاه سی‌ویکم امردادماه برگزار شد.
1. صدا وسیمای
همدان معتقد بود که برای آنتن گرفتن و انعکاس در برخی شبکه‌های ملی بزرگداشت بوعلی
به شب و روز غیر از جمعه منتقل شود و از طرفی استدلال دیگری هم وجود داشت که گرمای
صبح میهمانان را کلافه می‌کند و برنامه‌ای جذاب از کار در نمی‌آید.
در حالی‌که
برگزاری این آیین در اول شهریور و ادای احترام صبحگاهی، همراه با سخنرانی‌های
کوتاه و غیر تبلیغاتی و سوگند پزشکان، مارش نظامی و اهدای گل به آرامگاه، سابقه‌ای
12 ساله دارد ؛ انتقال و جابجایی یک برند فرهنگی و علمی؛ از وضعیت و زمان جا
افتاده خویش، نمونه‌ای از هدر دادن ظرفیت‌های جا افتاده و برندهایی است که برای
تثبیت آن وقت و انرژی صرف شده است.
از سوی دیگر طی
سالیان گذشته با تفکیک برنامه فرهنگی-تشریفاتیِ ادای احترام با برنامه‌های
شو مانندی که خوانندگان و هنرمندان در آن نقش اول را بازی می‌کنند؛ نوعی تقسیم کار
و تفکیک موضوع صورت گرفته بود و برنامه جشن عمومی در بام و یا حیاط آرامگاه در شب
تولد شیخ به مناسبت روز همدان با مدیریت میراث یا شهرداری، بدون تلاقی با برنامه
روز پزشک و آیین ادای احترام برگزار می‌شد.
اما آنچه در
شامگاه سی‌ویکم امردادماه 98 و در بام آرامگاه اتفاق افتاد؛ تداخل برنامه علمی با
شوهای تلویزیونی بود.
به صورتی‌که
مجری برنامه، فرق بین دانشمندی سرشناس و ملی به نام "دکتر بُلخاری" را
با بلغاری نمی‌دانست و عملاً وقتی که به هنرپیشه‌ای درجه چند اختصاص داده شد از
ابن‌سیناپژوهان میهمان حاضر در جلسه بیشتر بود.
صداوسیمای مرکز
همدان باید به‌عنوان پرچمدار معرفی آثار و اندیشه‌های علمی، از ظرفیت بزرگ میراث
ابن‌سینا برای غنا بخشیدن به برنامه‌های خود استفاده کند. منوط کردن تولید برنامه‌های
علمی فاخر و قابل رقابت با شبکه‌های ملی به بودجه‌های کلان، از بار مسئولیت این
دستگاه اثرگذار فرهنگی چیزی کم نمی‌کند.
2. اگر قرار است
"ابن‌سینا" و برند بی‌همتای او در توسعه علمی، فرهنگی و اقتصادی استان
نقش مثبت داشته باشد، لازم است از دخالت سلیقه و به‌هم‌زدن سازوکارهای تجربه شده و
جا افتاده قبلی پرهیز شود.
معتقدیم که
ظرفیت چهره تابناکی مثل "پورسینا" توان و قابلیتی بیش از وضع موجود دارد
و تا رسیدن به نقطه مطلوبِ بهره‌مندی از میراث شیخ‌الرئیس، فاصله‌ای نجومی داریم.
اگر ابن‌سینا
مهم است به‌واسطه میراث فکری و آثار و رساله‌هایی است که از او برجای مانده است.
در شهر ابن‌سینا که شهرداری شورای شهر معظم آن به‌دنبال پروپاگاندای گرفتن
"کرسی شهر جهانی ابن‌سینا" است؛ این دستگاه مهم فرهنگی چه گام اثرگذاری
برای چاپ و نشر آثار بوعلی انجام داده است؟!
و اگر قرار است
بودجه‌ای چند میلیاردی در سال جاری به این برنامه اختصاص داده شود، معرفی علمی و
پژوهشی ابن‌سینا در کجای برنامه‌های اجرایی آن قرار دارد.
اگر فریادهای به‌حق
ایرانیان نسبت به تصاحب بوعلی توسط ترکیه و... به آسمان بلند است؛ کار متقابل نه
شعار دادن و حرّافی است، بلکه به حرکت ایجابی و اثباتی در دفاع از هویت شیخ نیاز
داریم.
شهرداری
استانبول در همین ترکیه‌ای که مدعی نام ابن‌سینا است، برای شیخ‌الرئیس همایش بین‌المللی
برگزار کرده است و کتاب قطور دوجلدی از ثمره آن را منتشر کرده است. اما در طول
سالهای گذشته با وجو هزینه‌کرد ده‌ها میلیارد تومان بودجه فرهنگی در شهرداری همدان
دریغ از خرج یک ریال برای چاپ و نشر آثار بوعلی.
دانشگاه‌های
بوعلیسینا، علوم پزشکی ابن‌سینا، و ادارات کل میراث فرهنگی و فرهنگ و ارشاد هم
که در معرفی و بها دادن به میراث سینوی وظایف ذاتی و سازمانی بر عهده دارند، بایستی
کاری بایسته و ماندگار و قابل توجه انجام دهند.
اگر کوتاهی‌هایی
در زمینه معرفی شیخ‌الرئیس صورت گرفته است؛ ناشی از نگاه کوتاه‌مدت و زودگذری بوده
است که فعالیت‌های ماندگار و جهانی انجام نداده و در بهترین حالت به برگزاری همایش
و بزرگداشت بسنده کرده است و از سرمایه‌گذاری برای گردآوری، تصحیح، چاپ و نشر آثار
بوعلی و شرح و بسط میراث علمی او غافل شده است.
3. می‌ماند
"بنیاد علمی و فرهنگی بوعلیسینا" که همه دستگاه‌های مذکور انتظار دارند
بتواند یک‌تنه بار گران ابن‌سیناپژوهی و معرفی جهانی شیخ را بر دوش بگیرد.
حرف درستی است
که این بنیاد بایستی در چنین جایگاهی قرار داشته باشد و اساسنامه فاخر و ملی آن
گواه این رسالت اوست.
اما این توقع و
انتظار با رها کردن این بنیاد در "چه کنم‌های بودجه‌ای" و گرفتاری در
تأمین امکانات اولیه، با انتظاراتی بین‌المللی از این دستگاه علمی و فرهنگی، هم‌خوانی
ندارد.
بنیاد بوعلیسینا
در صورتی خواهد توانست رسالت جهانی خویش را ایفا کند، که دستگاه‌های مذکور و
مقامات بلندپایه استانی و تأمین‌کنندگان بودجه و اعتبار، به این نتیجه برسند که
این بنیاد با شرح وظایف منحصر به فرد خود، می‌تواند حلقه وصل ابن‌سیناپژوهی و
معرفی این فیلسوف جهانی در گستره استانی، ملی و حتی جهانی باشد.
اگر قرار است
کار اساسی در زمینه ابن‌سیناپژوهی انجام شود، به اعتبار کلان و زمانی بیش از ده
سال و یا بیشتر نیازمند است. انجام کارهای علمی و قابل رقابت در گستره جهانی، به اصطلاح
عامیانه "خم رنگرزی" نیست و اگر کتابی مثل قانون بایستی تصحیح علمی و
انتقادی شود به زمانی بیش از عمر مدیریتی چند مدیرکل و مسئول نیاز است. بنابراین
مسئولان فرهنگی و اجرایی استان حاضر نیستند در طرحی چنین زمان‌بر مشارکت کنند و به
همین برنامه‌های سطحی و نمایش‌های عمومی بسنده می‌کنند. اگر ابن‌سینا بیش از 200
اثر مکتوب دارد؛ به بودجه‌هایی فراخور این عظمت ماندگار نیاز است تا بتوان با
ایتالیا رقابت کرد که بودجه‌ای یک میلیون یورویی برای تصحیح الهیات (یک‌پنجم شفای
بوعلی) اختصاص داده است. کارکرد دستگاه‌های فرهنگی و پشتیبانی استان در یک دهه
گذشته نشان می‌دهد که چنین دید و افق جهانی و حوصله و صبری که شایسته چنین کارهای
بزرگ است، یافت می‌نشود.
تکمله: جزیره‌ای
عمل کردن، حاصلی جز پراکنده‌کاری، دوباره‌کاری، موازی‌کاری و تشتت ندارد. اگر قرار
است برای توسعه همه‌جانبه استان از برند ابن‌سینا استفاده‌ای شایسته و ماندگار
انجام گیرد، نگاه، نظر و عملی فراخور خواسته خویش باید فراهم کنیم. همین.