ابن‌سینا؛ حکیم بی‌مانند تاریخ را نگذاریم مصادره کنند

یکم شهریورماه در تقویم کشور «روز بزرگداشت ابن سینا» و «روز پزشک» نامگذاری شده است. به منظور تذکر به وجه فلسفی و حکمی این شخصیت بزرگ و تلاش‌هایی که از سوی کشورهای همجوار برای مصادره نام و افتخار وی صورت گرفته و می‌گیرد، ضروری است اهالی و دغدغه‌مندان حوزه فلسفه و حکمت، برای معرفی درست و شایسته این حکیم بزرگ ایرانی تلاش خود را مضاعف نمایند.

در همین راستا، یادداشتی به قلم آیت‌الله سیدمحمد خامنه‌ای، رئیس بنیاد حکمت اسلامی صدرا و رئیس بنیاد ایران‌شناسی، به‌عنوان سرمقاله شماره 91 خردنامه صدرا (بهار 1397) منتشر شده بود. به دلیل اهمیت موضوع و در آستانه روز بزرگداشت ابن‌سینا، این یادداشت بازنشر شده است. متن کامل یادداشت به شرح ذیل است:

«چندی پیش دانشگاه علوم پزشکی شهر آنکارا پایتخت ترکیه، به پیروی از سیاست‌های نادرست حکومتی و فقر فرهنگی ناشی از جدا شدن کشورشان از بدنه فرهنگ اسلامی، ضمن اقداماتی تبلیغاتی، ابن‌سینا را «حکیم ترک» و متعلق به ترکیه معرفی نموده و تندیس او را با همین اوصاف در مرکز آن دانشگاه نصب نمـوده و او را به ملت خـود و دیگـر ملل، حکیمی تـرک معـرفی کـرد! و بر اساس خبرگزاری آن کشور، با همکاری سفارتخانه‌ها و نهادهای بین‌المللی قرار است در مرداد امسال آئین بزرگداشتی برای ابن‌سینا در مساجد و در دویست کشور برگزار کند!

با کمال تأسف و تعجب، این اقدام دولت ترکیه درباره مردی از حکمای ایرانی اصیل انجام شده است که تولدش در خراسان بزرگ و در بخارا سرزمین تحت سلطه و حکومت رسمی ایران بوده و همه عمرش را در ایران، ری و همدان و... گذرانده و ضمن آموزش و نشر حکمت (شامل فلسفه و عرفان و منطق و ریاضیات و پزشکی و نجوم و ده‌ها دانش دیگر مرسوم آن زمان) در برخی حکومت‌های شیعی ایرانی نقش وزارت و سهمی در حکومت داشته و حکومت آنان را به حکمت و اخلاق عملی می‌آمیخته است.

پیش از آن، درباره جلال‌الدین مولوی خراسانی نیز که سرنوشت، مزار او را در سرزمینی گذاشته که روزی جزئی از پیکره ایران شناخته میشد و زبان و گویش فارسی داشت، همین اقدام انجام شد و او را ترک زبان و جزو ملت «تورک» معرفی کردند و کوشیدند که سنت سماع مرسوم صوفیان ایرانی را فرهنگی ترکی و بومی معرفی کنند تا شاید بدین‌وسیله فقر فرهنگی تاریخی خود را پوشیده و بدین‌گونه از راه سرقت مواریث تاریخی ملل دیگر سر را بسرفرازی بالا آورند!

بنیاد حکمت اسلامی صدرا و همه مراکز دلسوز ایران و ایران‌شناسی، این اقدام اخیر دولت ترکیه را همچون اقدام پیشین آن محکوم و تقبیح می‌کند و از مسئولین کشور می‌خواهد که در این‌باره عکس‌العمل مناسب و مؤثر انجام دهند. البته در بررسی و تحلیل تکرار چنین رویدادها، باید عوامل آن را نیز بررسی کرد.

یکی از عوامل چنین وقایع شوم، ضعف بینش و مدیریت دولت‌های پس از انقلاب و پیش از آن است که سبب تجری ملل همسایه شده و هر یک به قدر همت خود مواریث تاریخی ما را به سرقت می‌برند؛ چه مسلم است که ضعف صاحبخانه سبب جرئت همسایه می‌شود. در کشوری که از ابن‌سینا ـ‌که حکیم و فیلسوفی بی‌مانند در تاریخ بوده و در همه دانش‌های زمان خود حتی ریاضیات و نجوم و فیزیک و پزشکی استاد زمان و معلم ملت‌هاست‌ـ فقط به دانش ‌پزشکی او بسنده می‌کند و رسماً او را به ملت خود و ملل جهان، یک پزشک قاروره به دست معرفی می‌نماید و حتی تصویر ابن‌سینا را طبق گزارش از روی دفاتر بیمه برمی‌دارند، چه انتظاری بیش از این هست که او را دیگران ترک بدانند و بسا بعدها غوری و مغول و حتی همچنانکه عرب‌ها خیام را عرب دانستند، ابن‌سینا را نیز به دلایلی مضحک، عرب معرفی کنند.

میراث‌های فرهنگی و داشتن تاریخ درخشان و سابقه بیشتر در تمدن‌سازی و صدور آن به جهان، منشأ عزت و عظمت ملت‌هاست که باید آن را شناخت و از آن حراست کرد و ملت ایران بحقّ و به حکم تاریخ، دارای این عزت و عظمت ملی است، به شرط آنکه مدیران مملکت قدر بدانند و بر مسند شایسته بنشانند. و کسانی که به سبب فقر تاریخی دست به سرقت مواریث و تاریخ دیگران می‌زنند باید آگاه باشند که با ربودن و پوشیدن لباس غیر به حرام، یعنی سرقت مواریث ملت ایران، نمی‌توان به عزت ملی و تاریخ درخشان رسید که بالعکس، ضعف و فرودستی تاریخی آن ملت را برملا می‌سازد و فضاحت‌آور است».