بزرگداشت استاد سید عبدالله انوار در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی

به گزارش خبرنگار ما، در ابتدای مجلس، دکتر حسن بلخاری، رئیس این انجمن در ابتدای سخن با احترام به دکتر مهدی محقق گفت: استادانی که در این مجالس تکریم می‌شوند به این تکریم و تجلیل‌ها نیازی ندارند بلکه ما نیاز داریم به شناخت و تکریم این عزیزان. یادنامه‌ای امروز چاپ شد که استادان و دوستانی، مقالاتی برای تکریم و شناخت استاد انوار نوشته‌اند.

وی افزود: تقسیم علوم به یک معنا با افلاطون آغاز شد و او در شرح گزاره جاودانه خود که حکیمان باید حاکم باشند یا حاکمان حکیم، از موسیقی، حساب، ریاضی، سیاست، هندسه و اخلاق گفت ولی تبیین افلاطون کامل نبود زیرا نگاهش به بالا بود و طبیعیات مورد نظر قرار نگرفت، اما شاگردش ارسطو به عنوان معلم اول این کار را جامعیت بخشید. جامعیت علوم ارسطو به تمدن اسلامی رسید و فارابی فقه را به آن افزود. یکی از بزرگترین میراث‌بران جامعیت علم، استاد انوار است. می‌خواهم بگویم چگونه ایشان استاد موسیقی و حکمت و ادب و تاریخ است. باید داستان جامعیت حکمت را گفت تا شرح جامعیت علم استاد انوار را شناخت.

ابن سینا فقط به موسیقی که رسید گفت اینک علم، کو مرد؟ شیخ اشراق موسیقی و ریاضی نمی‌دانست و جامعیت حکمت در او شکل نگرفت.

اگر مسلمین در قانون چهارم و پنجم در علوم طبیعی و مهندسی درخشیدند، چون عقبه مشایی داشتند که نظر را بر عمل منطبق می‌دانستند. بعد ابن عربی و مولانا آمد و عقل تعطیل شد و تا به قطب‌الدین شیرازی می‌رسیم که بعد از او به استاد انوار می‌رسیم. ملاصدرا بزرگ بود اما جامعیت نداشت چرا الان میان رشته‌ها در دانشگاه‌ها شکل می‌گیرد! زیرا به این رسیده‌اند که در علوم به جای تجزیه باید به ترکیب برسیم. بعد از قطب‌الدین ما علوم معقول و منقول داریم اما آن جامعیت در تمدن‌ها به ما نرسید تا جناب استاد انوار. یعنی همان علوم معقول و منقول با طبیعیات و موسیقی در استاد انوار گرد آمده است.

بنابر این گزارش، پس از پخش مستند کوتاهی از سخنان استاد انوار و فرهیختگانی درباره ایشان، دکتر مهدی محقق رئیس هیأت مدیره انجمن گفت: بسیار خرسندم نخستین جلسه بزرگداشت در زمان جناب دکتر بلخاری مصادف شد با تاریخچه حکمت و علم. کتاب احصاء علوم فارابی که اشاره شد زمانی که به اروپا رسید، متوجه شدند که جایی باید باشد که هر علمی به علم دیگری راه داشته باشد. مثلاً پزشکی به هندسه مربوط است یا یک پزشک نیازمند شناخت نبض‌های مختلف است. که نوعی به موسیقی مربوط است. اروپایی‌ها متوجه شدند جایی باید باشد که علوم مختلف باشد و به دانشگاه یونیورسیته گفتند، به خاطر جامعیتش.

دکتر محقق افزود: با استاد انوار ۶۵ سال است که دوست هستم آن زمانی که ایشان دبیر و معلم شدند من معمم بودم در جمع معترض به وضع استخدام فرهنگیان، یک نفر به طرف من آمد. متوجه شدم که در همان وقت زبان انگلیسی و فرانسه را می‌دانستند و علوم آخوندی را می‌خواندند و مرحوم استاد طالقانی شرح منظومه حاج ملا سبزواری را می‌خواندند نزد پدر ایشان.

وی افزود: تیمسار ناصر فربد که اولین رئیس ستاد ارتش جمهوری اسلامی بود پیش ایشان کتابی از ابوعلی‌ سینا می‌خواند و هنوز هم نزد او جوانان تلمذ می‌کنند. ایشان عاشق‌ درس دادن است. معتقد بودم یگانه کسی که می‌تواند بخش نسخ خطی کتابخانه را مدیریت کند، ایشان به زور این مسئولیت را قبول کرد. استاد انوار حق‌اش شناخته نشده است و اخیراً به ایشان توجه می‌کنند در مسائل تهران‌شناسی و در مسائل دیگر. بنابراین شخصیت ایشان شخصیت جامعی است که در ایران کسی را شبیه ایشان سراغ ندارم.

در کانادا، رئیس انجمن خاورشناسان آمریکا از من خواست که چند نفر را از ایران معرفی کنم، من موسوی بهبهانی و دانش‌پژوه و استاد انوار را معرفی کردم. در خانه استاد انوار همیشه باز است چه به روی آشنا چه به روی بیگانه و هر کسی سوالی دارد می‌تواند از محضر او بهره برد و برای ایشان آرزوی طول عمر دارم.

سپس دکتر مسجدجامعی، گفت: یکی از چهره‌های برجسته موسیقی و تهران‌شناسی و بسیاری از رشته، ایشان هستند. تهران شهر هزار حکیم است.

دانش‌نامه‌نویسی سطح عمومی را بیان می‌‌کند ولی اینکه سیدیعقوب انوار پدر ایشان به سمت علوم عقلی به جای اعتباری نمی‌رفت، به خاطر اینکه ملزومات در تهران موجود بود. مادر حوزه تهران حاج میرزا آشتیانی را داشتیم ما در این شهر رفیعی قزوینی را داشتیم که همه را در دهه پنجاه به یاد می‌آوریم: همه این‌هایی که در قم بودند پیرو مکتب تهران بودند. ظرفیت حکمی تهران بسیار بالا بود تا حد ظرفیت اصفهان. در این شرایط پدر استاد انوار، به ایشان می‌گوید به سوی آن علوم عقلی بروید، تهران یک نگرش عمیق فلسفی داشته است. استاد اصالتاً خوزستانی است و درتهران جلساتی وجود داشت حلقه‌های علمی و بحث فراوان بود و استاد انوار که طالب علم بود در این حلقه‌ها وارد می‌شدند. خود ایشان نقل می‌کردند که در فهرستی که برای کتابخانه ملی نوشتند: باید کتاب‌ها را می‌خواندم. نقل شخصیت آقا عزیز طباطبایی را منوط به خوانش کتاب‌های ایشان می‌دانستند. استاد انوار، محصول آن جلسات علمی است. الان همه مدرک را می‌خواهند که نفعی دارد. علم برای ایشان به خودی خود مطلوب بوده است. در بخش تهران‌شناسی، ایشان بسیار دقیق هستند و کلی‌گویی نمی‌کنند. در تهران‌شناسی، آثار کمی وجود دارد که دقیق باشد. باغ سفارت ایتالیا و باغ نگارستان را گزارش می‌دهد. وجهه ایشان در علم‌آموزی، بسیار ممتاز است.

استاد غلامرضا اعوانی در این مراسم گفت: خوشحالم در این مراسم شرکت می‌کنم ایران در بین کشورهای اسلامی به حکمت مشهور است.

یکی از کتاب‌های بسیار مهم «زندگی فیلسوفان بزرگ» که پرسش می‌کند حکمت از کجا شروع شده است. بعد می‌گوید اول ایران بعد هند، مصر و آخر یونان را می‌آورد. بعد از اسلام هم، پرچمداران حکمت ایرانیان بودند. وزرای نوبختی و برمکی مامون او را ترغیب کردند که نهضت ترجمه را ایجاد کند. پشت اینها ایرانی‌ها بودند.به هر تقدیر استاد انوار از یک خانواده علمی بودند. بسیار اهمیت علم و حکمت در این خانواده زیاد بوده است. استاد انوار کتاب شناسی نسخه شناس هستند اما در این رشته‌ها افراد بزرگ کم نداشتیم اما ایشان ۲۲ کتاب در این باره نوشته‌اند. اساس الاقتباس را که بسیار دشوار و در منطق است، تحلیل کردند و شرح موسیقی کبیر فارابی ایشان بسیار مهم است. این که در نود و سه سالگی کتاب ریاضی شفاء را نوشته‌‌اند بسیار اعجاب برانگیز است.

پیش از اهدای لوح و هدایایی از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، دکتر انوار ضمن سپاسگزاری از حضار گفت: ما در بیان تفتانی چیزی خواندیم که برخی از واژگان در علم معانی، خود خارج از بیان معنی دارند.

ای‌کاش چیزهایی که فرمودند بودم. از انجمن مفاخر و استاد محقق بسیار تشکر می‌کنم که هم کیفیت کتاب‌ها و هم کمیت کتاب‌هایشان خوب است و انتخاب استاد بلخاری هم بسیار نیک است.