برگزاری دومین جلسه درس‌گفتار نمط‌ العارفین اشارات/ ابن‌سینا: رسیدن به بصیرت، یقین برهانی می‌خواهد

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد بوعلی‌سینا به نقل از خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) از همدان؛ فرشته ندری ابیانه، عضو هیئت علمی گروه معارف و الهیات دانشگاه بوعلی‌سینای همدان شام‌گاه سه‌شنبه، 27 بهمن‌ماه در نشستی پیرامون «عرفان سینوی»، اظهار کرد: معنای زندگی و عالی‌ترین سرور و لذت عقلی و عقلانی عرفان است، عرفان، پلکانی، است که بوعلی‌سینا این پلکان‌ها را معرفی می‌کند.

وی با بیان اینکه عارف فقط برای خداوند است، افزود: فاصله‌ای بین شریعت و حقیقت نیست و عارف زاهدی است که برای معامله و رسیدن به بهشت و دوری از جهنم عبادت نمی‌کند، هر چند عبادت حتی عبادت ظاهری ضامن استمرار شریعت است، زیرا شریعت بر مدار عدالت قرار دارد و عدالت موجب بقا و حیات نوع انسان است.

بوعلی‌سینا شریعت را لازمه «زیست اجتماعی» می‌داند
ندری ابیانه ادامه داد: خداوند انبیای الهی را برای ما فرستاد و مردم در همه زمان‌ها و همه مکان‌ها گرایش به دین دارند، به تعبیر بوعلی‌سینا شریعت لازمه «زیست اجتماعی» است و پس از آن در مرحله عرفان نیز باید دین وجود داشته باشد؛ عبادت نوعی تمرین است و این تمرین و تکرار تا حد زیادی ما را به هدف می‌رساند.

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا اضافه کرد:  عادت را نمی‌توان خوب یا بد دانست، عادت تسهیل در زندگی ماست، اما مسئله مهم عادت به کار درست یا عادت به کار نادرست است، این ملاک ارزش‌گذاری است، عارف غرض نهایی‌اش خداوند متعال است و عبادت‌اش برای خداست، زهد و ترک دنیا کردن‌اش نیز تنها برای خداست، عارف تنها «خدا» را می‌خواهد نه اینکه خدا را برای بهشت و جهنم بخواهد.

وی اضافه کرد: بالاترین بهشت برای عارفان نزدیکی به خدا و بدترین جهنم عارفان دوری از خداست، کسی که به قرب خدا رسیده است به یقین به بهشت و سعادت دنیوی و خلاصه همه نیکی‌ها رسیده است و اما کسی که غایتش رسیدن به بهشت یا دوری از جهنم است پرده‌ای را حجاب میان خود و خداوند متعال قرار داده است، عارف فقط برای خدا تعبد می‌کند و فلسفه عبادتش را ابن‌سینا «شایستگی» خداوند ‌متعال برای پرستیدن و عبادت کردن می‌داند.

بوعلی‌سینا از زبان ائمه معصومین(ع) سخن می‌گوید
ندری ابیانه تصریح کرد: بوعلی‌سینا از زبان ائمه معصومین(ع) سخن می‌گوید همانگونه که امیرالمؤمنین می‌فرماید: «من خدا را نه از ترس آتش و نه شوق بهشت که برای خداوندی‌اش عبادت می‌کنم»، و نیز در دعایی دیگر می‌فرمایند:«خدایا این عزت برای من بس که تو پروردگارم باشی و خدایا این افتخار برایم بس که عبد تو باشم، تو چنانی که من می‌خواهم چنانم کن که تو مرا می‌خواهی».

وی با بیان اینکه عالی‌‌ترین نسبتی که انسان با خدا دارد عبادت است، ادامه داد: امام خمینی(ره) در کتاب چهل حدیث اشاره می‌کنند: بهشتی که خدا وعده داده است بهشت «شیر و عسل» نیست بلکه بهشت «عزم و اراده است»، انسان صاحب اراده است و هر چه اراده کند همان خواهد شد.

عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا اضافه کرد: عارفان هیچ چیز را بر رضای حق ترجیح نمی‌دهند و اگر عبودیتشان کامل شود به مقام ترتیب می‌رسند، بوعلی‌سینا می‌گوید عالی‌‌ترین نسبتی که انسان با خدا دارد «عبادت» است و جز این راه دیگری نیست، نماز اسرار‌الصلاة را بزرگان ما همچون امام خمینی(ره) بجا می‌آوردند و آن عبادتی است که اگر کسی به آن ‌برسد طعم عبادت واقعی را خواهد چشید.

باید بهشت و جهنم را واسطه رسیدن خدا قرار داد
وی افزود: اگر بهشت و جهنم را بخواهیم، آنگاه خداوند واسطه قرار گرفته، در حالیکه خدا بزرگتر از آن است که واسطه‌ قرار گیرد، بلکه باید بهشت و جهنم را واسطه رسیدن خدا قرار داد، البته عارف نبودن به منزله بی‌ارزش بودن نخواهد بود، عارف هرگز افراد عادی را به چشم حقارت نگاه نمی‌کند و حتی واسطه قرار دادن خداوند نیز مشکلی ندارد، چراکه کسانی خدا را واسطه قرار می‌دهند که لذت باخدا بودن‌ را نچشیده‌اند.

وی اشاره کرد: کودکان را اگر نگاه کنیم و با بزرگسالان مقایسه کنیم درمی‌یابیم که کودک از دنیای بزرگسال بی‌اطلاع است و مشغول بچگی خویش است، اگر بزرگی کاری داشته باشد کودک بی‌طاقتی می‌کند و مایل به بازی کردن می‌شود، مثال افراد نسبت به عارفین مانند کودک و بزرگسال است، چون افراد عادی بی‌خبرند مشغول کار و بازی خویش هستند و حتی از کار عارفان متعجبند، عارف می‌تواند غیرعارف را درک کند، زیرا خود نیز زمانی آنگونه بوده است.

این استاد دانشگاه عنوان کرد: همچنان که همه ما زمانی کودک بوده‌ایم، توان درک کودک را داریم، اما غیرعارف نمی‌تواند عارف را درک کند همانطور که بچه نمی‌تواند بزرگسال را درک کند، برای همه فرصت هست، نقطه اول شروع خواستن است، اما باید اراده کرد و برای اراده باید بصیرت داشت به نظر ابن‌سینا رسیدن به بصیرت یقین برهانی است، خیلی‌ها اطلاعات بسیاری دارند اما در مرحله عمل به اطلاعات عمل نمی‌کنند، گاهی علم ما حجاب ماست و آفت علم حسادت و منیت و غرور است.

اراده شامل کنار گذاشتن غیر حق از سر انتخاب است
وی اشاره به اینکه پس از اراده تمرین بوده و تمرین خود بر سه نوع است، عنوان کرد: انواع اراده شامل کنار گذاشتن غیر حق از سر انتخاب، تلاش برای مطیع ساختن نفس اماره نسبت به نفس مطمئنه، و لطیف و سبک کردن خویش است، نفس لوامه بدی را می‌شناسد و ملامت می‌کند اما باز به گناه ادامه می‌دهد، در حالیکه نفس مطمئنه ه جایی رسیده که بدی را شناخته همچنین توسط نفس مطمئنه مقام راضیه و مرضیه حاصل می‌شود.

ندری ابیانه گفت: چنگ زدن به ریسمان محکم الهی مایه نجات است، ما در قعر طبیعت جای گرفته‌ایم و می‌خواهیم به جایگاه اصلی خویش بازگردیم، ریسمان محکم خدا مایه نجات ماست، عرفان از ابتدا عدم توجه به زمین است، اولین مرحله ایمان، ایمان به غیب، باور به ماوراء، باور به بودن نادیده‌ها و ناشناخته‌ها است،

وی با تأکید بر اینکه ابن‌سینا به یقین اذعان می‌کند که زهد حقیقی غیر حق را از راه ما برمی‌دارد، اما زهد ریایی هرگز چنین نخواهد بود، ادامه داد: ماده و مادیات چنان مجذوبمان کرده‌اند که نمی‌توانیم از جای خود تکان بخوریم باید لطافت را در خودمان زیاد کنیم، عبادت باید همراه با تفکر باشد، فکر و عبادت باید توأمان باشند، به همین دلیل تفکر را معادل عبادت و برتر از آن دانسته‌اند؛ خوارج گروهی بودند که عبادت می‌کردند اما بینش نداشتند.