ابن‌سینا هنوز هم بعد از ۱۰۰۰ سال زنده است و شخصیتی موزه‌ای نیست، بسیاری از کشورها برای او تندیس می‌سازند و کتاب منتشر می‌کنند اما اینکه ما به عنوان صاحب شخصیت چه اندازه تلاش کرده‌ایم، جای بحث دارد.
ابوعلی حسین بن
عبدالله بن سینا در سال 359 ه. ق در حوالی بخارا به دنیا آمد، نزد پدرش تحصیلات
اولیه را آموخت و به این دلیل که باهوش بود سرآمد همه شد، ده سالگی قرآن را حفظ
کرد و در سایر علوم هم متبحر شد و به طبابت و گیاهان دارویی علاقه نشان داد و سپس
علم فقه و ریاضیات را نزد اساتید آموخت و به دربار سامانی و کتابخانه سلطنتی بخارا
راه یافت.
وی آثار مختلفی
در باب فلسفه، اخلاق، ریاضیات، نجوم، فقه، طب و ... نگاشته و در شهرهای بخارا،
خوارزم، گرگانج ، خراسان، گرگان و ... حضور یافت و باعث آبادی بسیاری از کتابخانه‌ها
و شفای بیماران شد سرانجام هشتم آبان 415 در همدان دار فانی را وداع گفت. اول
شهریور ماه به یاد و گرامیداشت این پزشک و فیلسوف بزرگ ایران زمین به نام روز پزشک
نامگذاری شده است.
بسیاری از آثار
ابن سینا که در آن دوره به زبان عربی نگاشته شده بود توسط دیگران در اعصار مختلف
به فارسی و انگلیسی و دیگر زبان‌ها در آمد و برخی آثار نظیر قانون و شفا در امور
مختلف مورد توجه و استفاده در غرب قرار گرفت به طوریکه سال‌ها غربی‌ها از این آثار
به عنوان منبع اصلی استفاده کرده و سپس به پیشرفت دست یافتند. کتاب قانون یک دائرة‌المعارف
پزشکی محسوب می‌شود که در آن تمامی مبانی اصلی طب سنتی مورد توجه قرار گرفت و به
زبان‌های مختلف ترجمه شد.
علاوه بر این
حوزه‌ها در زمینه موسیقی نیز ابن سینا تبحر داشت و دیدگاه‌های مختلف موسیقیایی خود
را مطرح کرده بود به لحاظ فلسفی نیز یکی از مهمترین و ژرف‌ترین تأثیرات تفکری در
فلسفه اسلامی را تفکر فلسفی ابن سینا گذاشته است که بعدها بر فلسفه اروپایی نیز
تأثیر عمیق گذاشت. بنابراین اینطور می‌توان گفت که نفوذ ابن سینا در غرب چنان
نهضتی را به راه انداخت که حوزه‌های مختلف حکمت، علم و ادبیات را متحول ساخت.
نتایج این نفوذ
بر متأخران نیز در حوزه‌های ریاضیات، ستاره شناسی، زمین شناسی، جغرافیا، طب و ...
مشهود است و نخستین اندیشه‌ور عربی که با افکار بوعلی سینا آشنا شده، ابن حزم
اسپانیایی است که با ابن سینا معاصر بود بنابراین دانایان هم عصر ابن سینا تا به
امروز می‌دانند که از اندیشه‌های چه گوهری استفاده کرده و تا به امروز نیز استفاده
می‌کنند.
اما آنچه امروز
متأسفانه در کشوری که موطن و مدفن ابن سینا است مشاهده می‌کنیم به استثنای بخشی که
مربوط به حوزه پزشکی و دانشگاه علوم پزشکی است، نسبت به این فیلسوف بزرگ بی‌توجهی
شده است، هرچند در حوزه طب هم باید بیش از اینها کار می‌کردیم، همان اتفاقی که
برای خیلی دیگر از بزرگان و اندیشه ورزان کشورمان رخ داد و بسیاری از آنها گرد
فراموشی بر دامنشان نشست و دیگر کشورها ادعای ارث و میراث از این بزرگان کرده‌اند.
حال نکته این
است، درست است که این بزرگان و اندیشه‌ورزان جهانی و متعلق به تمام کشورها هستند و
همه از دانش آنها باید استفاده کنند اما حق ابن سینا به عنوان یک شهروند بین‌المللی
که متعلق به تمام بشریت است دست کم در کشور ما باید متفاوت از سایر کشورها ادا
شود. اکنون مشاهده می‌کنیم که از حدود شصت، هفتاد سال پیش تاکنون به مناسبت‌های
مختلف بیش از صد تمبر در کشورهای گوناگون با یادبود ابن سینا منتشر شده است.
مشاهده می‌کنیم
که از حدود شصت، هفتاد سال پیش تاکنون به مناسبت‌های مختلف بیش از صد تمبر در
کشورهای گوناگون با یادبود ابن سینا منتشر شده است.
بنابراین با
تمام این اوصاف باید متوجه شویم که ابن سینا یک انسان معمولی نیست بلکه شخصیتی
ویژه است که در تمام دنیا برای یادبود و استفاده از اندیشه‌هایش صدها سمینار و
نشست، همایش و کنگره برگزار می‌شود و دریغ از یک کنگره که سالیانه بتوانیم با
بودجه مناسب برای یادبود او برگزار کرده و بزرگان سراسر دنیا را نیز برای حضور در
آن دعوت کنیم.
ابن سینا هنوز
هم بعد از هزار سال زنده است و یک شخصیت موزه‌ای نیست، حتی شهرداری برخی از کشورها
برای یادبود او تندیس می‌سازد و کتاب منتشر می‌کند و این نشان دهنده این نکته است
که ابن سینا برای همه است منتها اینکه ما به عنوان صاحب خانه و صاحب شخصیت و اثر
کاهلی می‌کنیم، جای بحث دارد!
شورای عالی
انقلاب فرهنگی در سال 83 اساسنامه بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا را تصویب
کرد و قرار شد این بنیاد به منظور شناخت و معرفی شخصیت و آثار بوعلی سینا به عنوان
نابغه و فیلسوف بزرگ مشرق زمین و تکریم و بزرگداشت مقام وی و تشویق محققان داخلی و
خارجی برای خلق آثار برجسته درباره او گسترش فعالیت‌ها و خدمات علمی و فرهنگی فعال
شود و همه بزرگان حوزه‌ها و منصب‌های مختلف مراقب این بنیاد باشند.
اما متأسفانه
سال‌هاست که مشاهده می‌کنیم مسئولان این بنیاد از وضعیت بد مالی آن داد سخن دارند
و متأسفانه مسئولان در همدان بودجه‌ای برای آن تخصیص نمی‌دهند و می‌گویند که
سازمان مدیریت و برنامه ریزی بودجه کشور باید ردیف بودجه مشخص کند که این اتفاق هم
نیافته و تنها این بنیاد می‌تواند کمک از مراکز و نهادها دریافت کند و سایر
مسئولان دولتی هم می‌گویند که این وظیفه مسئولان شهر همدان است که کمک مالی
برساند. چنین پاس کاری برای ترویج اندیشه‌ها و شناساندن این نابغه مشرق زمین صحیح
است؟
متأسفانه بسیاری
از مدیران فرهنگی هم در زمینه کمک مالی به نهادها و بنیادها سلیقه‌ای عمل می‌کنند
امروز مشاهده می‌کنیم که بر روی اسکناس تاجیکستان عکس بوعلی نقش بسته است البته
پیگیری‌هایی نیز در ایران صورت گرفته که چنین اتفاقی هم برای اسکناس‌های ما
بیافتد! بنابراین مشاهده می‌کنیم که این تلاش‌ها برای از آن خود کردن شخصیت‌ها در
زمینه ابن سینا نیز صورت گرفته و حال ما هنوز نتوانسته‌ایم ابن سینا را به خوبی
بشناسیم و از او دفاع کنیم.
مسئولان بنیاد
بوعلی سینا امیدوار هستند که این بنیاد در سفر آتی رییس جمهور به استان همدان
بتوانند در زمینه دریافت بودجه‌ای صحبت‌هایی با ایشان داشته باشند. سال‌های گذشته
نیز استانداری همدان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کمک‌هایی بالغ بر 500 میلیون
تومان برای بنیاد بوعلی در نظر گرفتند که طبق پیگیری‌ها این قول‌ها محقق نشده است
و از سال گذشته تاکنون هیچ کمکی به این بنیاد نشده است و مسئولین این بنیاد برای
پرداخت حقوق کارمندان اندک این بنیاد هم مانده‌اند چه برسد به برپایی سالانه همایش‌ها
و انتشار کتاب‌های مختلف.
در روز پزشک و
بزرگداشت ابن سینا قدری دقیق‌تر به دور و اطرافمان نگاه کنیم و بزرگانی نظیر ابن
سینا را دریابیم که متأسفانه حتی از برپایی یک همایش ساده داخلی هم برای چنین
بزرگانی کم کاری شده است. مراقب باشیم تا ابن سینا را نیز نظیر برخی دیگر از شخصیت‌ها،
از ما ندزدند!