«حکمت عملی شیخ‌الرییس» عنوان کتابی است که با گردآوری چندین مقاله، از زوایای گوناگون به حکمت عملی در آثار بوعلی سینا می‌پردازد. توکل دارایی،از دست‌اندرکاران انتشار این کتاب، بحث و بررسی گسترده درباره چنین موضوعی در آثار و اندیشه‌های بوعلی‌سینا را زمینه‌ساز حکمت عملی اسلامی جدید می‌داند.
مدیر
روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا، در گفت‌وگو با
خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، یکی از مهم‌ترین اهداف و وظایف این بنیاد را معرفی
آثار و اندیشه‌های شیخ‌الرییس و شناساندن آثار به جا مانده از وی به علاقه‌مندان
این حوزه دانست و گفت: پژوهشگاه‌های مختلفی در داخل و خارج کشور به بررسی اندیشه‌ها
و آثار بوعلی‌سینا پرداخته‌اند اما در انتشار این کتاب به رصد بخش‌هایی از فعالیت‌های
بوعلی‌سینا پرداختیم که پیش از این کمتر به آن پرداخته شده بود.
کتاب «حکمت عملی شیخ‌الرییس» اثری
است که با نگاهی به تقسیم‌بندی معمول حوزه فلسفه یا حکمت، آن را به دو بخش نظری و
عملی تقسیم کرده و با انتشار مقالاتی می‌‌کوشد حکمت عملی یکی از مطرح‌ترین
دانشمندان ایرانی را میان آثار مختلفش بررسی کند. گرچه بوعلی سینا کتاب
مستقلی درباره سیاست ندارد اما با نگاهی به مقالات این کتاب و جست‌وجو در میان
آثار این اندیشمند مسلمان، می‌توان تاکید وی را بر این حوزه‌ها مشاهده کرد.
توکل دارایی، با بیان این‌که بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا
در راستای ارج نهادن به این شخصیت نام‌آور، انتشار مجموعه کتابی را در دست دارد که
هر یک به بخشی از دانش به جا مانده از بوعلی‌سینا می‌پردازد، اظهار کرد: این
مجموعه‌ها با نام «دفتر بوعلی‌شناسی» منتشر می‌شوند و در آن‌ها از مقالات استادان
برجسته بوعلی‌پژوهی بهره می‌گیریم.
ناظر کتاب «حکمت عملی شیخ‌الرییس» درباره ویژگی‌های مقاله‌های
به چاپ رسیده در کتاب توضیح داد: در مرحله نخست، استادان برجسته هر حوزه شناسایی و
از آن‌ها در چاپ مقاله دعوت می‌شود. برخی از این استادان اعضای خارجی گروه هستند
که مقاله‌های آن‌ها به فارسی ترجمه و سپس در کتاب استفاده می‌شود.
«عرفان بوعلی‌سینا»، «تاثیر بوعلی‌سینا در غرب»، «منطق
بوعلی‌سینا»، «تاثیر کتاب قانون در طب بوعلی‌سینا و پیشرفت علم پزشکی»، «طبیعیات
بوعلی‌سینا» و «آموزه‌های امروزین بوعلی‌سینا» از موضوعاتی هستند که به گفته
دارایی در مجموعه دفاتر بوعلی‌سینا شناسایی و بررسی خواهند شد.
وی درباره گستره فعالیت‌های بوعلی‌سینا توضیح داد: این
دانشمند ایرانی از سرشناس‌ترین دانشمندان ایران و اسلام است که در مراکز علمی و
فلسفی جهانی نیز به آثار او استناد می‌شود. از این رو در کتاب حاضر سعی بر
شناساندن زوایای جدید فعالیت‌های او بوده است؛ برای مثال در حالی که «فارابی» به
عنوان اندیشمند برجسته حوزه حکمت عملی شناخته می‌شود، نگاهی به آثار بوعلی‌سینا
نیز دارد. وی نظریات قابل توجهی در این حوزه داشته که به دلیل نداشتن کتاب مستقل مغفول
مانده است.
دارایی ادامه داد: بوعلی‌سینا نگاهی متفاوت به حکمت عملی
داشته و بارها در کتاب‌هایش به بخش‌های مختلف حکمت عملی، چون اخلاق، سیاست و تدبیر
منزل پرداخته است. ما معتقدیم نگاه بوعلی سینا به حکمت عملی باید از میان نوشته‌هایش
استخراج شود و مورد نقد و بررسی قرار بگیرد.
به گفته ناظر کتاب «حکمت عملی شیخ‌الرییس» بحث و بررسی
گسترده درباره چنین موضوعی در آثار و اندیشه‌های بوعلی‌سینا می‌تواند زمینه‌ساز
حکمت عملی اسلامی جدید باشد و این کتاب به عنوان آغازی برای ورود به این حوزه
دارای اهمیت است.
وی، دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا و همچنین پژوهشگران
حوزه حکمت عملی و بوعلی‌سینا پژوهان را مخاطبان اصلی کتاب دانست و گفت: تاکنون
بازخوردهایی خوبی از کتاب گرفته‌ایم و نقدهایی نیز برای بهتر شدن کار از سوی
پژوهشگران به ما رسیده که در آثار بعدی آن‌ها را در نظر خواهیم گرفت. امیدواریم
این کتاب آغازی برای پرداختن به این حوزه باشد و مقالات بیشتری با موضوعات بکر و
جدید به بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا برسد که در این صورت جلد دوم این کتاب نیز
به چاپ خواهد رسید.
در این کتاب، هشت مقاله از پژوهشگران مختلف به چاپ رسیده
است. «شرح حال و نقد نظریه ابن‌سینا درباره عقل عملی» اثر علی عابدی شاهرودی،
«فلسفه عملی ابن‌سینا» از محمد لنگهاوزن، «سعادت در فلسفه ابن سینا» نوشته فتحعلی اکبری،
«استجابت دعا از دیدگاه ابن سینا» اثر احمد عابدی، «ضرورت نبوت در حکمت و عقل
عملی» به قلم امیر دیوانی، «واقع‌گرایی اخلاقی ابن‌سینا» نوشته محسن جوادی و
«اندیشه سیاسی ابن سینا» اثر چارلز. ای. باترورث با ترجمه رضا بخشایش و «نظریه
سیاسی ابن سینا» اثر احمد فؤاد الاهوانی با ترجمه محمد فیروزکوهی عناوین مقالات
منتشر شده در این کتاب هستند.
مجموعه مقالات «حکمت عملی شیخ‌الرییس؛
دفتر بوعلی‌شناسی 1» به کوشش دکتر محسن جوادی و با نظارت علمی دکتر انشاءالله
رحمتی از اعضای شورای علمی بنیاد بوعلی‌سینا و با ویرایش، نظارت و پیگیری توکل
دارائی با شمارگان هزار نسخه، به بهای 10 هزار تومان و در 208 صفحه از سوی بنیاد
علمی و فرهنگی بوعلی‌سینا منتشر شده است.