نشست سالانه هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا برای بحث و بررسی فعالیت‌های علمی و فرهنگی مرتبط در دفتر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.
نشست سالانه هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا برای بحث و بررسی
فعالیت‌های علمی و فرهنگی مرتبط، روز دوشنبه 14 شهریرماه 1401 در دفتر وزیر فرهنگ
و ارشاد اسلامی برگزار شد.
در این نشست دکتر محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد
اسلامی و رئیس هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا با اشاره به اهمیت میراث فلسفی و حکمی
ابن‌سینا و سهروردی که زاده غرب کشور هستند، گفت: در نظر داریم با همکاری
استاندران زنجان و همدان و با حمایت سازمان برنامه و بودجه، بزرگراه حکمت را از
همدان تا سهرورد، احداث کنیم و با اتصال این دو مسیر مهم فلسفی و اثرگذار در فرهنگ
ایران، پیوست‌های اقتصادی نیز برای آن تعریف و در نظر گرفته شود.
وی تأکید کرد: پژوهشگاه وزارت ارشاد مسئول آماده سازی طرح مطالعاتی این پروژه شده است و امید می‌رود با اجرایی شدن آن، علاوه بر آثار فرهنگی، مزایای اقتصادی فراوانی برای منطقه حاصل شود.
رئیس هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا افزود: برای معرفی و
آشنایی هرچه بیشتر مخاطبان و مراجعان به آرامگاه بوعلی‌سینا، در نظر است که
کتابخانه حکمت در داخل آرامگاه دایر شود که مراحل پیگیری و هماهنگی با وزارت میراث
فرهنگی در حال اقدام است.
رئیس هیئت امنای بنیاد بوعلی اضافه کرد: جریان سازی فرهنگی
پیرامون چهره‌های جهانی تاریخ و تمدن ایران اسلامی از اولویت‌های وزارت فرهنگ در
دوره جدید به شمار می‌آید. وزارت فرهنگ سال گذشته همایش حکیم نظامی را با همکاری
همه نهادهای مختلف، در نقاط مختلف کشور و برخی کشورهای خارجی برگزار کرد که این
اقدام می‌تواند درباره سایر چهره‌های درخشان فرهنگ ایران تکرار شود.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به لزوم تقویت فعالیت‌های بنیاد بوعلی گفت: با توجه به تأسیس بنیاد بوعلی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، تلاش می‌کنیم با در نظر گرفتن ردیف بودجه مشخص، حمایت لازم از پروژه‌های تحقیقاتی بنیاد صورت گیرد.
اسماعیلی مقرر کرد با ارائه طرحی، ترجمه آثار ابن‌سینا به فارسی و دیگر زبان‌های خارجی با نظارت دکتر غلامرضا اعوانی، عضو حقیقی بنیاد بوعلی آغاز شود تا بتوان در آینده نزدیک، منابعی ارزشمند از حکمت ابن‌سینا در اختیار دانشجویان و پژوهشگران قرار داد.
وی همچنین با استقبال از جمع آوری پژوهش‌های مرتبط با ابن‌سینا و تهیه کتاب شناسی توصیفی، مقرر کرد با تصویب طرح، این کار علمی فاخر نیز آغاز شود.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بخش دیگری از سخنان خود با تأکید بر معرفی هر چه با شکوه تر شخصیت ابن‌سینا در کشور گفت: آرامگاه بوعلی باید با تمهیدات خاص بیش از گذشته در شهر همدان بدرخشد. از سوی دیگر باید با تولید فیلم، انیمیشن و سایر تولیدات هنری زمینه آشنایی بیشتر عموم مردم با ابعاد شخصیتی این حکیم بزرگ فراهم شود.
اسماعیلی همچنین به لزوم تقویت تعاملات بین المللی با محوریت ابن‌سینا اشاره کرد و گفت: برپایی اجلاس آتی سازمان همکاری‌های شانگهای در کشور ازبکستان، زمینه مناسبی برای انعقاد و اجرایی شدن تفاهم نامه‌های فرهنگی دوجانبه و معرفی شخصیت‌های فاخر را ایجاد می‌کند.
زلفی‌گل: هزینه کرددن برای معرفی بوعلی، سرمایه‌گذاری است
دکتر محمدعلی زلفی‌گل، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز گفت:
حضور آیت‌الله محمدی در صدر بنیاد بوعلی‌سینا امتیاز ویژه‌ای برای این بنیاد است
که علی‌رغم مشغله‌ای که دارند، نسبت به گسترش حکمت سینوی اهتمام دارند.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری افزود: با توجه به این که
کشورهای همسایه برای خلق ریشه برای خودشان، هزینه‌های گزاف می‌کنند و برخی از
بزرگان ما از جمله بوعلی و مولانا را برای منافع خودشان مصادره می‌کنند، اگر
بخواهیم در بحث تمدن سازی و اندیشه‌های مرتبط با آن حرکت مؤثری داشته باشیم، باید
قدر میراث این بزرگان را بدانیم و آنها را اسوه خویش قرار دهیم.
وزیر علوم، تحقیقات و فناوری اضافه کرد: بوعلی با رساله
ابطال کیمیا مسیر علم را در شیمی و دیگر علوم به سمت روش تجربی و تحقیق و پژوهش
هدایت کرد. بنابراین هرچه برای معرفی بوعلی‌سینا هزینه کنیم، در واقع سرمایه‌گذاری
است و بایستی تلاش شود بنیادی که به نام او و برای معرفی جهانی شخصیت بوعلی‌سیناست
دارای ردیف مستقل بودجه باشد.
بازرس بنیاد بوعلی‌سینا در پایان گفت: برای احترام بیشتر به
آرامگاه بوعلی‌سینا و اقدام لازم برای حضور دوست‌داران و گردشگران در میدان
آرامگاه، پیشنهاد می‌شود استانداری و شهرداری همدان طرح زیرگذری در این میدان را
عملی کنند تا تردد خودروها از این مسیر انجام گیرد. با اجرای این طرح فضای بیشتری
برای ارتباط علاقه‌مندان و مراجعان برای زیارت آرامگاه ابن‌سینا فراهم خواهد شد.
آیت‌الله طه‌محمدی: چهره بوعلی را تخریب کرده‌اند
آیت‌الله غیاث‌الدین طه‌محمدی، رئیس بنیاد علمی و فرهنگی
بوعلی‌سینا نیز گفت: ابعاد شخصیتی بوعلی‌سینا به عنوان انسانی مافوق، در حدی است
که اطلاعات جزئی ما برای شناخت او به جایی نمی‌رسد. متأسفیم که در طول زمان چهره
این انسان فاخر ظالمانه تخریب شد تا جایی که او را کافر خواندند. بهترین تعبیر در
مورد بوعلی را امام خمینی گفته که او را وحید عصر و بی همتا و با جمله " ولم
یکن له کفواً احد" توصیف کرده است.
رئیس بنیاد بوعلی‌سینا اضافه کرد: یکی از ابعاد مکتوم جناب شیخ‌الرئیس،
بعد عرفانی، تعبدی و معنویات اوست که مغفول مانده و با گذشت زمان نسبت به او اجحاف
شده است. برخی بسیاری از بزرگان از جمله بوعلی و ملاصدرا و حتی علامه طباطبایی را
کافر خوانده‌اند که با رواج این تهمت‌ها جامعه از فیض وجودی چنین بزرگانی محروم می‌شود.
بنابراین نیاز است ابعاد عرفانی بوعلی به خصوص در نمط العارفین بیشتر مورد توجه
علاقه‌مندان و علمای ابن‌سیناپژوه قرار گیرد تا نگرش‌های منفی که نسبت به ساحت
شخصیت این بزرگوار وجود دارد، کم کم از بین برود.
استاندار همدان: آرامگاه بوعلی، قطب علمی و فرهنگی استان شود
دکتر علیرضا قاسمی‌فرزاد استاندار همدان و عضو هیئت امنای
بنیاد بوعلی‌سینا نیز با تشکر از اقدامات آیت‌الله محمدی در ریاست بنیاد بوعلی‌سینا،
گفت: اهتمام برای معرفی بوعلی به خارج از کشور و جهانیان امر بسیار پسندیده‌ای
است؛ اما بایستی در داخل کشور هم شرایطی فراهم شود تا نسل جوان نیز با این شخصیت
بیشتر آشنا شوند و در مقاطع مختلف تحصیل و دانشگاه بوعلی‌سینا شناسی تدریس شود.
استاندار همدان با اشاره به تلاش کشورهای دیگر برای معرفی
مفاخر خویش و روی آوردن آنها به اغراق و تبلیغات، افزود: ما نتوانسته‌ایم ابن‌سینا
را به عنوان شخصیت بلند پایه علمی، عرفانی و اعتقادی در حد و اندازه و شأنش معرفی
کنیم. ایشان از برجسته‌ترین دانشمندان و ستون بلندی در جهان علم در مباحث پزشکی و
فلسفی و جامع‌العلوم است.
دکتر قاسمی‌فرزاد اضافه کرد: ما در استان همدان 1800 اثر
تاریخی و جاذبه گردشگری و میراثی داریم؛ اما نباید آرامگاه بوعلی را تنها یکی از
این جاذبه‌ها در نظر گرفت. بایستی آرامگاه بوعلی به عنوان قطب علمی و فرهنگی و
پژوهشی مطرح شود و بنیاد بوعلی‌سینا نیز پایگاه و مرکز این قطب در نظر گرفته شود. در
تعامل دوسویه بین دو وزارتخانه فرهنگ و ارشاد اسلامی و میراث فرهنگی؛ می‌بایست
فضای بیشتری در اختیار این بنیاد قرار گیرد و به اعتقاد من مجموعه آرامگاه در
اختیار این بنیاد قرار گیرد تا در بسط و گسترش و بازشناسی این شخصیت بزرگ بتواند
کارهای مؤثری انجام دهد و کتابخانه‌ای از آثار ارزشمند بوعلی‌سینا در آن جا دایر
شود.
استاندار همدان سپس افزود: همچنین بر این باوریم که ساختمان
فرمانداری را که در حاشیه آرمگاه بوعلی‌سینا است را می‌توان در اختیار بنیاد بوعلی‌سینا
قرار داد تا زمینه‌ای برای حضور علاقه‌مندان داخلی و خارجی برای تحقیق و مطالعه
درباره بوعلی باشد.
عضو هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا در پایان، خواستار اختصاص
بودجه و اعتبار مناسب برای پیشبرد اهداف علمی بنیاد بوعلی‌سینا شد و گفت: تلاش می‌کنیم
در سال‌جاری اعتبار بیشتری در اختیار این بنیاد که مدیریت آن بر عهده شخصیت مایه
افتخاری مثل آیت‌الله طه‌محمدی است، قرار دهیم.
اعوانی: انجام ترجمه جدیدی از القانون به فارسی
دکتر غلامرضا اعوانی، عضو هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا نیز
با اشاره به ترجمه و شروحی که در کشورهای اروپایی بر کتب و رساله‌های فلاسفه و
دانشمندان منتسب به غرب انجام می‌شود، گفت: متأسفانه در بحث ترجمه آثار فلسفی
بخصوص درباره بوعلی و ملاصدرا و سایر عالمان کار در خوری در حوزه ترجمه به زبان‌های
دیگر جهان و حتی فارسی انجام نشده است. شفا و بسیاری کتب و رساله‌های دیگر بوعلی
هنوز به فارسی ترجمه نشده است و در حالی که قانون دومین کتاب چاپ شده در اروپا بعد
از اختراع صنعت چاپ بوده است؛ هنوز رساله‌ها و آثار بزرگان حکمت و فلسفه از جمله
بوعلی، ملاصدرا و سهروردی به طور کامل به زبان فارسی ترجمه نشده‌اند. بنابراین
پیشنهاد می‌شود همان گونه که نهضت ترجمه در اوایل دوره اسلامی باعث رونق علمی شد،
ترجمه آثار بزرگانی مثل بوعلی هم به زبان مادری فارسی و هم به زبان‌های دیگر دنیا
به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد.
دکتر غلامرضا اعوانی گفت: ابن‌سینا یک شخصیت جهانی است و
اگر بخواهیم تنها یک نفر را در جهان برای بیشترین تأثیر در علم و فلسفه معرفی
کنیم، بدون شک ابن‌سیناست. درست است که ارسطو در اروپا شخصیتی شناخته شده بود ولی
در چین و هند ناشناخته بوده است، در حالی که در چین طب بوعلی را بانام طب بوعلی می‌شناسند.
وی با اشاره به نیاز جامعه برای ترجمه فارسی القانون نیز
گفت: پیشنهاد می‌شود کار ترجمه قانون بر عهده هیئتی باشد که تخصص‌های مختلف در آن
جمع شده باشد. ترجمه مرحوم شرفکندی با وجود همت بلند ایشان دارای ایراداتی است که
از جمله این اثر از متنی عربی قابل اتکا و تصحیح شده به صورت علمی ترجمه نشده است.
بنابراین مبنای کار ترجمه جدید فارسی، چاپِ تصحیح و علمی انتقادی دکتر حبیبی باشد
که از بین 10 تا 20 نسخه خطی گردآوری شده از کتابخانه‌های دنیا، این کار را به
سرانجام رسانده است.
جعفریان: کتاب شناسی توصیفی ابن‌سینا تهیه شود
دکتر رسول جعفریان، نماینده فرهنگستان علوم نیز گفت: پیشنهاد
می‌شود، کتاب‌شناسی توصیفی ابن‌سینا و کتابخانه دیجیتال آن برای در دسترس قرار دادن
پژوهش‌های مرتبط با ابن‌سینا تهیه شود. لازم است مشخص شود چه کسانی، در کجا و چه مقالاتی
در حوزه‌های مختلف علوم ابن‌سینا نوشته‌اند، تا آخرین یافته‌های علمی سینوی در اختیار
پژوهشگران قرار گیرد. همچنین لازم است این طرح به صورت آنلاین باشد تا به مرور سایر
پژوهش‌ها و بررسی‌های علمی مرتبط به آن افزوده شود. بنابراین می‌توان با همکاری مرکز
دیجیتال نور شرایطی را فراهم آورد که سی‌دی این پژوهش‌ها در اختیار علاقه‌مندان قرار
گیرد و نیز از طریق اینترنت در هر جای جهان به آن دسترسی داشت.
بلخاری: ابن‌سینا جهانی‌ترین انسان ایرانی است
دکتر حسن بلخاری، رئیس انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و عضو هیئت
امنای بنیاد بوعلی‌سینا نیز گفت: متأسفانه نداشته‌های ما از ابن‌سینا بیشتر از داشته‌های
ماست. اگر برخی کتب مفقود شده از ابن‌سینا موجود بود، بخصوص کتاب الانصاف که در آن
به 28000 مسئله فلسفی پاسخ داده است؛ در مسیر تمدن و فلسفه ما تأثیر شایسته‌ای داشت.
میراث ابن‌سینا نقش تمدنی ایفا کرده است و یکی از عوامل اصلی که تفکر را در ایران از
داعشی بودن مصون نگه داشته است، همین میراث ابن‌سینا است.
دکتر بلخاری اضافه کرد: ابن‌سینا بین‌المللی ترین و جهانی ترین
انسان ایرانی است، بنابراین بنیاد ابن‌سینا فقط و فقط به دلیل کمبود بودجه نتوانسته
است در خور میراث این دانشمند بزرگ فعالیت نماید.
رجبی: با توجه به اهداف بنیاد، بودجه‌اش کم است
دکتر محمدحسین رجبی‌دوانی، رئیس بنیاد ایران شناسی و عضو هیئت
امنای بنیاد بوعلی‌سینا نیز گفت: با توجه به اهداف بلندی که برای این بنیاد در نظر
گرفته شده و معرفی این چهره برجسته که افتخار اسلام و تشیع و ایران بوده است، واقعاً
بودجه و امکانات کمی برای آن در نظر گرفته شده است. متأسفانه در حال حاضر هر جا بودجه
کم می‌آید از مقوله فرهنگ کم می‌کنند، در حالی که اگر فرهنگ درست شود، سایر ابعاد مهم
اجتماع و از جمله اقتصاد و امنیت نیز قوام و دوام پیدا خواهد کرد.
ایمانی‌پور: ابن‌سیناشناسان جهان را در ایران گرد هم آوریم
حجت الاسلام محمدمهدی ایمانی‌پور، رئیس سازمان فرهنگ و
ارتباطات اسلامی و عضو هیئت امنای بنیاد بوعلی‌سینا نیز گفت: این سازمان آمادگی
دارد در زمینه معرفی جناب بوعلی‌سینا و اجرای برنامه‌های علمی در کشورهای دیگر کمک
کند و نشست بوعلی‌سیناشناسان جهان را در ایران برگزار کند.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی افزود: همچنین اگر
قرار است معرفی میراث مکتوب ابن‌سینا به صورت ملی و جهانی باشد، لازم است کتابخانه‌ای
دیجیتال برای آثار بوعلی به زبان‌های مختلف ایجاد شود تا دسترسی همگانی به میراث
بوعلی برای همه علاقه‌مندان از طریق فضای مجازی و اینترنت فراهم شود.
نیکنام: کار ترجمه فارسی قانون سنگین و زمان‌بر است
دکتر محمدحسین نیکنام، نماینده فرهنگستان علوم پزشکی نیز گفت:
در بحث ترجمه القانون به فارسی بایستی از پزشکان مسلط به متون عربی و متخصص در طب سینوی
استفاده شود که تعداد این چهره‌های علمی خیلی کم است. کار ترجمه قانون، سنگین و زمان‌بر
است که امیدواریم زمینه‌ای برای انجام آن از سوی بنیاد بوعلی‌سینا و حامیان آن در هیئت
امناء فراهم شود.
دارائی: طرح تصحیح انتقادی القانون ادامه دارد
توکل دارائی، رئیس روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد
بوعلی‌سینا با ارایه گزارشی از برنامه‌های انجام شده در این بنیاد گفت: در
پانزدهمین سال تأسیس بنیاد بوعلی‌سینا، اگرچه دسترسی به اهداف متعالی مندرج در
اساسنامه جامع و کامل آن؛ راهی بس دراز و طولانی می‌نماید؛ اما جای خوشوقتی است که
با وجود افتان و خیزان‌های مالی و پشتیبانی؛ این بنیاد توانسته است نام همدان و
ابن‌سینا را توأمان زنده نگه داشته و گرامیداشت روز تقویمی ملی بزرگداشت مقام و
شخصیت ابوعلی‌سینا، به‌عنوان روز هگمتانه و همدان شور و حالی شوق‌انگیز در شهر و
استان همدان ایجاد کرده است.
دارائی اضافه کرد: همایش بین‌المللی بوعلی‌سینا در سال 83،
همایش هزاره وفات شیخ در سال 86، همایش بین‌المللی حکمت سینوی و جایزه 100 هزار
دلاری آن در سال 88 و همایش هزاره تألیف قانون در سال 92 و ده‌ها همایش و نشست
علمی پیرامون حکمت و فلسفه و طب سینوی و چاپ نشر آثار شیخ جزو خدماتی بوده است که
در این حوزه چراغ‌سیناپژوهی را روشن نگاه داشته است.
مدیر انتشارات بنیاد بوعلی‌سینا اضافه کرد: چاپ طرح تصحیح
انتقادی کتاب القانون توسط بنیاد بوعلی‌سینا که به گفته منتقدان و ناظران علمی،
کتابی تمدنی محسوب می‌شود؛ هم‌اکنون به نیمه راه رسیده است و امیدواریم با حمایت
رئیس محترم و اعضای دانشمند جلسه در اتمام این کار بزرگ تسریع شود. در ترجمه شفای
بوعلی به فارسی، کم‌کاری شده و به‌خصوص ریاضیات آن مغفول واقع شده است. دو کتاب
موسیقی و حساب آن برای نخستین بار با ترجمه استاد عبداله انوار و انتشارات بنیاد
چاپ شده است.
دارائی اضافه کرد: در نظر است که ترجمه جدیدی از کتاب قانون
در زمانه‌ای که رویکرد به طب ایرانی- سینوی زیاد شده است، انجام پذیرد. این کار
بزرگ که باید کاستی‌های ترجمه فعلی را رفع کند به تیم‌های تخصصی پزشکی و با لحاظ
آشنایی با زبان مبدأ عربی و میراث طب ایرانی نیازمند است. حمایت چهار وزارتخانه
بهداشت، علوم، میراث و فرهنگ و ارشاد اسلامی؛ و فرهنگستان‌های مرتبط در دبیرخانه
دائمی بنیاد و بخصوص حمایت استاندار محترم همدان می‌تواند باقیات صالحاتی برای این
جمع فرهیخته ذخیره نماید.
