غلامحسین ابراهیمی دینانی استاد فلسفه در آیین افتتاحیه همایش فارابی و تاسیس فلسفه اسلامی به بررسی فارابی و ساحت سخن پرداخت و گفت: آفرینش با سخن آغاز شده است و در جهان اسلام فارابی بیش از همه به موضوع سخن پرداخته، که عمده مباحث او در کتاب" الحروف" آمده است.
وی افزود: "الحروف" یکی از مهمترین کتاب‌های فلسفه اسلامی است که متاسفانه به خوبی خوانده نشده و نسبت به آثار دیگر فارابی از حجم بیشتری برخوردار است.
به گزارش روابط عمومی و امور بین
الملل بنیاد بوعلی سینا به نقل از برنا، استاد فلسفه دانشگاه تهران در ادامه به توضیح
علت عنوان کتاب "الحروف" پرداخت و گفت: برخی معتقدند " الحروف
" شرح مابعدالطبیعه ارسطو است که ابن سینا از آن برای فهم مابعدالطبیعه
استفاده کرده و برخی نیز معتقدند که این کتاب شرح "مقولات" ارسطو است.
دینانی با بیان
اینکه چون در کتاب "الحروف"
ارجاعاتی به
مقولات شده است بنابراین نمی‌توان آن را شرح مقولات دانست، تصریح کرد: همچنین قول
دیگری درباره "الحروف" وجود دارد با این مضمون
که "الحروف" اصلاً توسط فارابی نوشته
نشده است.
نویسنده کتاب "
فلسفه و ساحت سخن" با بیان اینکه "الحروف" یک کتاب معمولی نیست و
درباره هر جمله از آن می‌توان یک کتاب تدوین کرد، گفت: البته این اعتراف را باید
کرد که الحروف ناظر به کتاب‌های متافیزیک و مقولات ارسطو نوشته شده است.
وی ادامه داد:
انسان موجودی متافیزیکی و فیزیکی است به این معنا که جسم او فیزیک و عقل او متافیزیک
را تشکیل می‌دهد و رابطه این دو به این صورت است که متافیزیک محیط بر فیزیک است. ولی
برخی به اشتباه مرز آنها را جسمی تعریف می‌کنند.
دینانی با
اشاره به اینکه کشف رابطه علت و معلول مساله‌ای متافیزیکی است، توضیح داد: اما
"هیوم" یا "ابوحامد غزالی" که تفکرات کاملاً پوزیتیویستی
دارند، نتوانسته‌اند مساله علیت را به درستی درک کنند.
نویسنده کتاب "فیلسوفان یهودی و یک مساله بزرگ"
گفت: فارابی در "الحروف" علیت را فوق مقولات می‌داند و من در کتاب فلسفه
و ساحت سخن اجمالاً به این مساله پرداخته‌ام.
وی در ادامه به
بخشی از کتاب "الحروف" اشاره کرد و توضیح داد: فارابی در این کتاب می‌گوید
الفاظ با لفظ همراه است که اول در لفظ و بعد در ذهن مطرح می‌شود به این معنا که
شیء سیاه وجود دارد اما سیاهی به صورت واحد وجود ندارد.
دینانی در
پایان سخنان خود به اهمیت خواندن فلسفه و اینکه فلسفه، جهان بینی انسان را تغییر
می‌دهد اشاره کرد و گفت: هیچ چیز در عالم هستی به اندازه فلسفه اهمیت ندارد و آنچه
در مورد دین مطرح می‌شود تاکید بر فهم آن است و فهم دین بدون فلسفه اشتباه است.