همدان
در تاریخ کهن خویش، بازیگر مهمی در تاریخ تحولات سیاسی و اجتماعی ایران‌زمین بوده است.
بنیان‌گذاری
نخستین پایه‌های سیاست‌مداری و کشورداری در این شهر، نشان از هوش و فراست حاکمان وقت
این شهر دارد. طبیعت دل‌انگیز و آب‌وهوای کوهستانی و دره‌های مصفا در دل الوندکوه و
موقعیت جغرافیایی ویژه‌ای که این شهر را نقطه اتصال مرکز و غرب ایران قرار داده است،
باعث توجه شاهان و اُمرا و کشورگشایان شده است.
مشاهیر
بلندآوازه‌ای که در سایه حکومت‌های فرهنگ‌دوست در این دیار بالیده‌اند، هر یک به تنهایی
می‌تواند باعث سرافرازی و خوشنامی شهری باشند.
در
فهرست همه نحله‌های علمی، نخبگان نام‌آوری از این شهر می‌توان یافت. بر قله همه این
بزرگان و صاحب‌منصبانِ علم، حکیم جهانی، ابوعلی‌سینای بزرگ قرار دارد. او با وجود مخالفان
سرسختی که در زمانه خویش داشت و تا سرحد تکفیر او را از دایره دین خارج می‌کردند؛ توانست
بین حکمت و دین آمیزشی فراهم کند که پس از هزار سال، کلام شیعی و فلسفه مشرقی ایرانی
مدیون تفکر فلسفی اوست.
هر
چند برخی مخالفان امروزی همین ابتکارِ امتزاج عقل‌گرایی و دین او را التقاط حکمت طبیعی
و الهی دانسته و منتقد دخالت استدلال‌های عقلی و ذهنی او در دینداری مبتنی بر وحی هستند؛
با این حال مشرب فلسفی-عرفانی او چنان در حوزه‌های علمیه و دینی نفوذ کرده است که فهم
فلسفه اسلامی جز با شناخت آموزه‌های حکمت سینوی به‌دست نمی‌آید و فلسفه ایرانی-شیعی
نیز وامدار میراث شیخ‌الرئیس است.
از
طرفی در زمینه طب سینوی نیز با وجود غلبه پزشکی مدرن در جهان امروز، رهروان و احیاگران
این طب در بسیاری از کشورهای اسلامی و حتی غربی، هنوز دلبسته طبایع و مزاج‌هایی هستند
که پایه و مایه طب ابوعلی‌سینا است.
همین
سرزندگی و حضور مستمر تاریخی میراث بوعلی در لحظه‌لحظه زندگی صدها هزار و بلکه میلیون‌ها
انسان در اقصی‌نقاط جهان؛ چه در زمینه مباحث فلسفی و چه پزشکی؛ او را واجد صفت «حکیم
هزاره‌ها» کرده است.
درست
است که میراث و اندیشه آدم‌های بزرگی چون پورسینا در گذر از دالان تاریخی هزارساله،
دستخوش تفسیر و تغییر و در برخی موارد تحریف و کج‌فهمی شده است؛ اما همین برداشت‌ها
و تفاسیر متعدد و بعضاً متضاد، این مکتب را اثرگذار، ماندگار و حتی امروزی نگاه داشته
است. از یک ارسطویی تمام‌عیار تا یک عارفِ سالکِ زاهد تفسیرهایی است که پیروان مکتب
سینوی از او دارند.
آرامگاه
این «اَبَر متفکر» در همدان، که دست‌کم اسلام ایرانی مدیون نظرگاه فلسفی اوست، نگاه
گردشگران تاریخی، مذهبی، ایران‌گرا و خواص دانشگاهی را به سوی این شهر کشانده است.
روز
همدان که به پاس زادروز او نام گرفته است، فرصتی برای مدیران شهری و مسؤولان فرهنگی
این دیار است تا بازشناسی میراث تاریخی خویش را برای معرفی به شهروندان در دستور کار
قرار دهند و با طراحی آیین‌های نمادین و پژوهش‌های متناسب با میراث معنوی شهرشان؛ در
زمینه جذب گردشگران داخلی و خارجی، جذب سرمایه‌گذاران، احساس هویت شهروندان و ساختن
شهری در طراز میراث حکمی و عرفانی مشاهیر همدان اقدام کنند.
به
نظر می‌رسد شهردار جوان و خوش‌آتیه همدان، هر چند ابتکارات عمرانی خویش را برای آنچه
که می‌توان «شهر انسان» نامید؛ بسیج کرده است؛ اما باید از ظرفیت بزرگ مفاخر برای معرفی
جهانی شهر خویش، بیش از پیش بهره بگیرد و با راهکارهایی فرهنگی، به تحقق «حکمت‌شهر»
به‌عنوان صفت بی‌همتای همدان در رقابت با سایر شهرها کمک نماید.
البته
این امر جز از طریق بها دادن به میراث ابن‌سینا و در دست گرفتن ابتکار عمل در برنامه‌های
علمی و پژوهشی در این‌باره محقق نخواهد شد.
روز
همدان با بزرگداشت ملی ابن‌سینا هم‌زمان شده است، اما همتی دیگر لازم است تا توسعه
و پیشرفت عمرانی، اجتماعی و فرهنگی شهر نیز ذیل این میراث معنوی تعریف و اجرایی شود.
همین.
یادداشت توکل دارائی- رئیس
روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد بوعلی‌سینا
منتشرشده در روزنامه هگمتانه؛ یکم شهریورماه ۱۳۹۹