آرامگاه حسین بن عبدالله
بن سینا (شیخ الرئیس ابوعلی سینا) فیلسوف، دانشمند و طبیب مشهور ایرانی ملقب به امیر
پزشکان و نابغه شرق (۳۷۰-۴۲۸ هجری قمری) در میدانی به نام بوعلی سینا در شهر همدان واقع شده است.
«... بنا بر آنچه ابن اصیبعه و گروهی دیگر از محققان و مورخان نوشته اند ابن سینا در
همدان درگذشته و در زیر حصار آن شهر دفن شده است. مقبره این سینا در دره مراد بیک در
ضلع غربی خیابان بوعلی شهر همدان واقع است و در کنار قبر وی، قبر ابوسعید دخدوک قرار
دارد. ابو سعید دخدوک از دوستان ابن سینا بوده و بوعلی بعد از غائله شورش سپاهیان شمس
الدوله دیلمی ۴۰ روز در خانه وی پنهان بود و منزل ابوسعید در همین
محل بوده که اکنون آرامگاه هر دو است. این محل در آن روزگار پشت باروی جنوبی همدان
بوده و تا اواخر قرن ۱۳ قمری، چهارطاقی کوچکی روی قبر آن دو قرار داشته
است. این چهار طاقی به دستور دختری به نام نگار که نوه فتحعلی شاه قاجار بوده، به گنبدی
از آجر تبدیل شد و دو سنگ یکی روی قبر ابن سینا در طرف راست سرسرای ورودی و دیگری روی
قبر ابو سعید دخدوک طرف چپ قرار گرفت.»(۱)
کار ساخت بنای جدید آرامگاه
در حکومت پهلوی دوم آغاز شد. طرح و نقشه ساختمان بنا، در خرداد سال ۱۳۲۴ توسط انجمن آثار ملی بین مهندسان و فارغ التحصیلان رشته معماری به
مسابقه گذاشته شد و با نظر آندره گدار و مهندس محسن فروغی، طرح پیشنهادی مهندس هوشنگ
سیحون بر اساس قدیمی ترین بنای تاریخ اسلام در ایران یعنی گنبد قابوس پذیرفته شد و
در نیمه سال ۱۳۲۶ انجمن تصمیم به اجرای
طرح گرفت. سال بعد هوشنگ سیحون طرح پیشنهادی را به عنوان پایان نامه به دانشکده هنرهای
زیبای پاریس تقدیم کرد و اوایل سال ۱۳۲۸ ساخت این آرامگاه آغاز
و در سال ۱۳۳۳ پایان یافت و به مناسبت
هزارمین سالروز تولد وی افتتاح شد.
گزارش افتتاح آرامگاه
در یک روز تاریخی و فراموش
نشدنی که مردم از زن و مرد در معابر عمومی و خیابان های خط سیر موکب شاهنشاه و ملکه
که در میدان پهلوی، خیابان سینا و خیابان شاهپور برای استقبال اجتماع کرده بودند اتومبیل
شاهنشاه و علیاحضرت ملکه ثریا ساعت چهار و نیم بعداز ظهر در پانزده کیلومتری شهر متوقف
شد. سپهبد فضل الله زاهدی نخست وزیر خیر مقدم عرض کردند و شاهنشاه نسبت به روسای ادارات
اظهار مرحمت و شهردار کلید شهر را تقدیم داشته و به طرف شهر عزیمت فرمودند.
در میدان مجسمه
در میدان مجسمه ابوعلی
سینا متجاوز از سی هزار نفراز اهالی اجتماع کرده بودند. مجسمه دانشمند بزرگ عالی مقام
شرق روی پایه فلزی و سنگ مرمر سفید به طرز بسیار زیبایی تزئین شده و سه متر ارتفاع
آن می باشد. زیر پای مجسمه در روی تابلو از مرمر با خط زیبایی نوشته شده است: ابوعلی
سینا ۳۷۰-۴۲۸ هجری
دل گر چه درین بادیه
بسیار شتافت یک موی ندانست و بسی
موی شکافت
گرچه ز دلم هزار خورشید
بتافت آخر به کمال ذره ای راه
نیافت.
آقای حسین علاء وزیر
دربار شاهنشاهی به نام نامی اعلیحضرت همایونی نوار مخصوص را قطع و گروه موزیک سرود
شاهنشاهی را نواخت و ازدحام جمعیت هورا کشیدند و احساسات ملی را نمایان ساختند. در
این موقع پروفسور هانری ماسه فرانسوی نطق مهیجی ایراد کردند و خاتمه گفتند. بوعلی سینا
فیلسوف بزرگ، متعلق به دنیا است خدمات شایانی که او به عالم انسانیت نموده قابل وصف
نیست. سپس آقای دکتر ابراهیم مذکور، رئیس هیات نمایندگی مصر سخنرانی جالب توجهی نمودند
که در میان هیجان عمومی خاتمه پذیرفت.
گشایش آرامگاه
آرامگاه بوعلی سینا از
یک تخته سنگ از مرمر بزرگ که دایره شکل است ساخته شده این سنگ در روی ۱۲ پایه قرارگرفته است. مساحت آرامگاه دو هزار متر و با هزینه دو میلیون
تومان ساختمان انجام پذیرفته و قسمت عمده ساختمان از بتون آرمه و سنگ عظیم قیمتی بنا
شده که در قرون متمادی پایدار خواهد بود. کلیه دانشمندان و مستشرقان که برای حضور در
مراسم گشایش آرامگاه دانشمند عالی مقام ابوعلی سینا به ایران آمده اند و عده زیادی
از فضلا و دانشمندان ایرانی مدعوین از ساعت ۸ صبح در دو طرف خیابان بوعلی سینا حاضر شده بودند. دو ساعت قبل از ظهر موکب اعلیحضرت همایون شاهنشاهی
در حالی که تیمسار سپهبد فضل الله زاهدی نخست وزیر در التزام رکاب بودند به آرامگاه
تشریف فرما و در مدخل عمارت اعضای انجمن آثار ملی خیر مقدم عرض کردند. گزارشی از بنای
آرامگاه به عرض رسیده و آقای احمد جهانسوز فرماندار همدان از طرف اهالی همدان از تشریف
فرمایی شاهنشاه سپاسگزاری نمودند. ذات شاهانه با قطع نوار آرامگاه را افتتاح و وارد
آرامگاه شده دسته گل بسیار مجللی نثار مقبره حکیم دانشمند بوعلی سینا کردند.در این
موقع همراهان و کلیه میهمانان وارد شده و فاتحه خواندند و اعلیحضرت همایون شاهنشاهی
به کتابخانه تشریف فرما شده دفتر یاد بود را امضا و به اقامتگاه سلطنتی مراجعت کردند.(۲)
--------------------------
۱- جشن نامه ابن سینا- صفا،
ذبیح الله - جلد اول
۲- روزنامه کوشش - یکشنبه
۱۲ اردیبهشت ۱۳۳۳
منبع: روزنامه ایران؛ پنج‌شنبه ۳۰ امرداد ۱۳۹۹