"اینترنت به جای مفاخر"

اگر جامعه‌ای به جای مراجعه به مفاخر و دانشمندان و طبیبان اجتماعی خود، به سراغ اینترنت برود به اطلاعاتی سطحی اکتفا کند، چه آینده‌ای را پیش رو خواهد داشت؟ اگر جامعه‌ای با آرمان و آرزوی رسیدن به پول بخوابد و برخیزد، به سوی چه فردایی پیش می‌رود؟ اگر جامعه‌ای همه وقت مفید خود را برای تماشای فیلم‌های سطحی و بازی با گوشی‌های شخصی بگذراند، چه دستاوردی خواهد داشت؟

یادداشت

دکتر علی اکبر افراسیاب‌پور ^*

نردبان را نیست جُرمی این عنود
چون تو را سودای سربالا نبود

اگر جامعه‌ای به جای مراجعه به مفاخر و دانشمندان و طبیبان اجتماعی خود، به سراغ اینترنت برود به اطلاعاتی سطحی اکتفا کند، چه آینده‌ای را پیش رو خواهد داشت؟ اگر جامعه‌ای با آرمان و آرزوی رسیدن به پول بخوابد و برخیزد، به سوی چه فردایی پیش می‌رود؟ اگر جامعه‌ای همه وقت مفید خود را برای تماشای فیلم‌های سطحی و بازی با گوشی‌های شخصی بگذراند، چه دستاوردی خواهد داشت؟

این «سبک زندگی» جامعه را به کدام سو می‌کشاند؟ آرمان‌ها و آرزوهای مردم، بهترین نمودار برای پیش‌بینی آینده آن مردم است. آرمان‌ها را اندیشه‌ها می‌سازند و اندیشمندان اگر تنها بمانند و کسی به آنها رجوع نکند و در گمنامی بمیرند، یعنی آن مردم فاقد آرمان می‌مانند و غیر از رفاه مادی هیچ هدفی را دنبال نمی‌کنند. پول و رفاه مادی در ذات خود حرصی سیری‌ناپذیر را به دنبال دارد که از انسان‌ها گرگ‌هایی می‌سازد که برای رسیدن به هدف‌های واهی خود هر نوع قانون و شریعت و وجدانی را زیر پا می‌گذارند. چه بسا بسیاری با آرزوی یک سرقت بزرگ سر کنند و اگر آب بیابند، شناگرهای ماهری باشند. چه بسا از دیانت هم وسیله‌ای بسازند تا به چنین آرزوهایی برسند!

به چنین مردمی باید گفت: در این فست فودها و پیتزافروشی‌ها به دنبال چه چیزی می‌گردید؟ در این فیس‌بوک‌ها و تلگرام‌ها سراغ از چه می‌گیرید؟ این مسیرها به بی‌خبری می‌رسد، بیایید به مسیرهای دیگر فکر کنید تا شاید نسل آینده خود را نجات دهید. مسیرهای دیگر را هم از اندیشمندان بپرسید، نه از اینترنت.

علم نوری است که اجداد ما آن را راهنمای انسان به سوی خوشبختی می‌دانستند و در همه کتاب‌های آسمانی نیز علم را نوری آسمانی دانسته‌اند. یکی از مفاخر ما نوشته: «مراد از علم، نوری است مقتبس از مشکات نبوّت در دل بنده مؤمن، که بدان راه یابد.» (مصباح الهدایه کاشانی: 36) این نور است که در چهره دانشمندان هم ظهور می‌یابد و به همین دلیل در روایات آمده که تماشا به چهره دانشمندان عبادت به شمار می‌آید. این نور در گفتار و کردار آنها نیز دیده می‌شود و به همین دلیل هم‌نشینی با آنها توصیه شده است.

اگر از این نور بهره نداریم بدان جهت است که علم را هم سیاسی کرده‌ایم و هیچ برنامه‌ای برای دیدار با دانشمندان نداریم. دانش‌آموزی که در دوازده سال تحصیل خود هیچ عالم و دانشمندی را نمی‌بیند، چگونه از نور علم بهره‌ای می‌یابد و چگونه در زندگی راه می‌یابد. مردمی که خود را از این نور محروم می‌کنند در تاریکی می‌مانند و فرزندان و نسل‌های آینده خود را قربانی می‌نمایند. اگر چه دانشمندان در گمنامی می‌میرند، اما زیان را جامعه‌ای می‌کند که خود را از آن نور محروم می‌کند. بیش از دو دهه قبل تعدادی از دانشجویان را به منزل استاد محمدتقی جعفری بردم تا از ایشان دعوت نمائیم در دانشگاه ما سخنرانی کند. یک ساعتی که در خدمت ایشان بودیم پس از بیست سال در خاطره آن افراد باقی مانده است و برخی از آن دیدار به بعد روش زندگی خود را در مواردی تغییر دادند و در همه جا از آن آموزه سخن می‌گویند.


انجمن آثار و مفاخر فرهنگی به طور ماهیانه از مفاخر فرهنگی تجلیل به عمل می‌آورد و زندگی‌نامه‌ای در شرح اندیشه‌های آنها منتشر می‌سازد و انتظار می‌رفت که با استقبال مردمی مواجه شود و این چند میلیون نفری که تحصیلات عالیه یافته‌اند به این مراسم هجوم آورند، یا به حمایت مادی و معنوی از این اقدام برآیند و به گسترش آن یاری برسانند، نه اینکه تعدادی از همان دانشمندان به این مراسم ارج بگذارند که همواره از عطر وجودشان انجمن خوشبو و نورانی می‌شود.

* مدیر پژوهش انجمن آثار و مفاخر فرهنگی